Er belanden nog steeds veel sigarettenpeuken op straat en in de natuur. Er wordt alle lange tijd veel aandacht besteed aan de gezondheidsrisico’s van roken. Ook aan tabak-gerelateerd zwerfafval, wordt steeds meer aandacht besteed.
Tabak-gerelateerd zwerfafval is zwerfafval dat door rokers veroorzaakt wordt. Het ontstaat voor, tijdens of na het roken en belandt daarna op straat, in plaats van in de juiste afvalbak. Hieronder verstaan we niet alleen de sigarettenpeuken (filters of resten vloei en shag), maar ook het sigarettenpakje, het cellofaan wat om het pakje heen zit, het sigarettenpakje zelf, shag-verpakkingen, de folie die in het pakje zit, verpakkingen van vloei, aanstekers of lucifers. Ondanks de aandacht die hieraan besteed wordt, zijn veel mensen zich niet altijd bewust van de problemen wat dit ‘kleine’ zwerfafval veroorzaakt. Peuken zijn door hun giftige stoffen en plastic houdend materiaal zeer schadelijk voor het milieu.
Uitdagingen met opruimen
Bovendien zijn peuken lastig op te ruimen. Omdat ze licht zijn komen ze makkelijk in het water, het zand of tussen de tegels terecht. Vaak worden ze aangetrapt, waardoor ze vastgeplakt zitten. Deze combinatie zorgt voor een wereldwijd probleem. Het overgrote deel van de rokers gooit hun peuk op de grond als er geen directe peukvoorziening dicht in de buurt is. Het opruimen van sigarettenpeuken is hierdoor bewerkelijk, arbeidsintensief en duur. Met name de filters van sigaretten zijn slecht voor het milieu. Het filtermateriaal is gemaakt van celluloseacetaat, een soort schuimplastic dat dient ter zuivering van de tabaksrook. Dit materiaal is niet biologisch afbreekbaar.
Tijdens het roken ontstaan rookdampen met een zeer complexe samenstelling. Bij het verbranden van tabak en de materialen waarvan de sigaret gemaakt wordt, komen meer dan 4.000 chemische stoffen vrij. Het filter vangt een deel van deze stoffen geconcentreerd op en heeft een schadelijk effect op water en grond. De giftige stoffen kunnen tot 10 jaar na het weggooien van de peuk de grond of het water verontreinigen door het lekken van chemicaliën.
Gevolgen van peukenafval
Daarnaast hebben deze stoffen een schadelijk effect hebben op kleine dieren en bacteriën, die van belang zijn voor de voedselketen.Peuken veroorzaken ook een probleem voor grotere dieren, zoals vogels en vissen. Zij kunnen peuken voor voedsel aanzien. Het inslikken van peuken kan tot grote gezondheidsproblemen en sterfte leiden.Maar hoe komt het dat er toch veel van peukenafval op straat blijft belanden? Het heeft onder andere te maken met gewoontegedrag. Mensen zijn min of meer ‘gewend’ om hun peuk op straat uit te trappen want dat doet ‘iedereen’. Bovendien wordt de peuk minder snel als zwerfafval gezien als bijvoorbeeld de verpakking of een aansteker. Deze worden veel vaker op de juiste manier weggegooid. Ook blijkt dat veel rokers niet goed op de hoogte zijn van de schade wat hun peukenafval aan het milieu kan aanrichten.
Gemak en voorzieningen
Op veel plaatsen zijn slechts beperkte voorzieningen om de peuken te doven en dus beland de peuk op straat om daar te blijven liggen. Gemak speelt ook een rol; het uittrappen van een peuk is sneller en makkelijker dan weggooien. De meeste rokers vinden het vies om hun uitgemaakte peuk mee te nemen en deze ergens anders weg te gooien als er geen geschikte voorzieningen voorhanden zijn.
Bron: Kennisdocument Peukenvrij
Stichting Nederland Schoon – oktober 2021